Njegovuđa

by Glavni urednik Objave, Sjećanja i Jubileji, Spomenici
1
Memorijalna tabla u Njegovuđi

Iza riječi na ovoj tabli stoji najznačajniji trenutak u toku narodnooslobodilačke borbe i njenog medjunarodnog priznanja od strane antifašističkih saveznika. Tada je britanska vojna misija došla u Vrhovni štab NOV i POJ kod Vrhovnog komandanta druga Tita.
Zato ćemo ovaj tekst – objašnjenje započeti citatom prvog izveštaja koju je radio porukom misija poslala u London.

“28 maj Cijela grupa u dobrom stanju. Sretan skok po jakom vjetru i mraku. Izvrsne pripreme za prijem od strane naouružanih patrola u uniformi. Žena ljekar je jahala konja tri sata da bi nas dočekala. Odvedeni u štab čete, a zatim pješačili tri sata do Vrhovnog štaba skrivenog u šumi jugoistočno od Žabljaka. 23. maja 23 njemačke “štuke” su bombardovale sam Žabljak”.

Nakon dugog vremena od decembra 1941 do te noći 27/28 maja 1943 kontakata antifašističkih saveznika sa Vrhovnim štabom nije bilo. Od tog dana su u pravom smislu počeli da se razvijaju Britansko – Partizanski odnosi.

Šef misije je bio kapetan Stjuart iz britanske vojnoobaveštajne službe, a njegov zamjenik kapetan Vilijem Dikin iz SOA (Uprava za specijalne operacije). Kapetan Stjuart je bio profesionalni vojnik – oficir sa značajnim ratnim iskustvom, a kapetan Dikin je bio profesor istorije na Oxfordu i lični prijatelj Winstona Churchill-a, ratnog Premijera Velike Britanije. Premijer je tražio iscrpne i tačne izveštaje o ratnim dešavanjima koje vodi partizanska vojska pod rukovodstvom Tita. Te izvještaje je on lično prvi dobijao.
Kapetan Stjuart je poginuo na Sutjesci 9 juna 1943, a kapetan Dikin je preuzeo dužnost šefa misije, ostavši na toj dužnosti do decembra 1943, kada ga je zamenio brigadni general Ficroj Maklejn.

Vilijam Dikin i Tito. 1943 godina

Dikin je o svojoj misiji u partizanskoj vojsci ostavio upečatljivo svjedočenje u knjizi “EMBALTTED MOUNTAIN” kod nas prevedena “BOJOVNA PLANINA”.

Knjigu možete naći u našoj rubrici “Literatura”. Skrećemo pažnju na opise na samom kraju knjige kako su se posle 20 godina od tog skoka po mraku i vjetru susreli “padobranac” i “naoružani vojnik”, a to je bio Tomo Žugić.

viber